W Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu wprowadziliśmy innowację pedagogiczną pt. „Nieważne ile masz lat, z ekonomią za pan brat”. W jej ramach młodzież ZSE oraz uczniowie klas 7–8 szkół podstawowych przyswajali podstawy wiedzy ekonomicznej. Takie umiejętności jak gospodarowanie własnym budżetem i jego planowanie, wykonywanie opłat i rachunków, korzystanie z usług banku, inwestowanie, poszukiwanie pracy czy założenie firmy znacznie ułatwiają życie, uczą samodzielności i pewności siebie.
We współczesnym świecie coraz częściej traktujemy szkołę nie tylko jako placówkę edukacyjną, ale miejsce, w którym – podobnie jak w wielkich korporacjach – walczy się o klienta. Walka ta polega głównie na zainteresowaniu młodego człowieka ofertą edukacyjną na tyle, że nie powinien obok niej przejść obojętnie. Dlatego właśnie w szkołach przeprowadza się szereg innowacyjnych zabiegów.
Rozwiązania, o których traktuje innowacja, są także przyczynkiem do tego, by oferta edukacyjna placówki była bogatsza, nauczyciele stawali się bardziej kreatywni, a uczniowie zaangażowani w życie szkoły. Przy tak szybkim rozwoju technicznym nauczyciele muszą elastycznie dostosowywać się do zaistniałych zmian oraz w pełni wykorzystywać kompetencje twarde i doskonalić kompetencje miękkie.
Ważna jest współpraca szkół z podmiotami zewnętrznymi, gdyż ona może przynieść odpowiedzi na pytanie: jakiego pracownika potrzebujemy? Współpraca ta może dotyczyć m.in. tworzenia klas patronackich, programu nauczania zawodu, praktycznej nauki zawodu, organizacji egzaminu zawodowego, doskonalenia nauczycieli kształcenia zawodowego, realizacji doradztwa zawodowego.
Na stronie Ministerstwa Edukacji i Nauki znajdują się informacje o konieczności wprowadzania działań, które spowodują, że oferta szkół będzie adekwatna do potrzeb rynku pracy. Ministerstwo wskazuje np. na rozwój kształcenia w przedsiębiorstwach, czyli staże uczniowskie wliczane uczniom do okresu zatrudnienia. Ponadto wprowadzono obowiązkowe cykliczne szkolenia branżowe w przedsiębiorstwach dla nauczycieli kształcenia zawodowego (nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych i praktycznej nauki zawodu). Ważnym aspektem jest także obowiązkowe doradztwo zawodowe – przygotowanie do wyboru zawodu i kierunku dalszego kształcenia od przedszkola do szkół ponadpodstawowych.
Mając powyższe na uwadze, postanowiliśmy w naszej szkole – w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu – przeprowadzić innowację pedagogiczną. ZSE kształci na kierunkach: technik ekonomista, technik rachunkowości, technik reklamy i technik handlowiec. Jest to jedyna tego rodzaju szkoła w Kaliszu, która w roku 2023 będzie świętować 150-lecie swego istnienia.
Handel od najwcześniejszych dziejów był jednym z najważniejszych czynników miastotwórczych, także w Kaliszu. Intensywne przemiany w ciągu setek lat wymagały dopływu większej liczby wykwalifikowanych pracowników do branży handlowej, czemu system rodzinnej rekrutacji nie mógł sprostać. Dlatego postanowiono utworzyć szkołę kształcącą kadry do zawodu kupieckiego (źródło: www.zse.kalisz.pl).
Innowacja pedagogiczna „Nieważne ile masz lat, z ekonomią za pan brat” skierowana była do uczniów klas 7–8 szkół podstawowych oraz uczniów klas 3–4 Zespołu Szkół Ekonomicznych w Kaliszu.
Innowacja polegała na propagowaniu idei nauki przez działanie. Zajęcia służyły rozwijaniu zainteresowań uczniów przy wykorzystaniu aktywnych metod nauczania. Ponadto celem innowacji było promowanie Zespołu Szkół Ekonomicznych w Kaliszu wśród uczniów szkół podstawowych.
Cele i założenia
Przygotowując innowację, zależało nam na wprowadzeniu nowych rozwiązań metodycznych, aby zapoznać uczniów z podstawowymi zagadnieniami ekonomicznymi. Ta wiedza ma pozwolić im odnaleźć się w realiach współczesnego świata. Celem było także kształtowanie umiejętności z zakresu komunikacji interpersonalnej, współpracy w zespole, planowania oraz gospodarowania własnym budżetem.
Uczniowie w ponadobowiązkowym zakresie mieli nabywać umiejętności praktycznego zastosowania zdobytej wiedzy. Natomiast uczniowie Zespołu Szkół Ekonomicznych mieli również za zadanie przekazywanie ekonomicznego ABC na zajęciach z młodszymi kolegami. Wszelkie informacje podane podczas spotkań uczniów ZSE i szkół podstawowych wpisały się w zakres programowy i tematykę doradztwa zawodowego.
Cele ogólne
- Przygotowanie uczniów do aktywnego udziału w życiu gospodarczym, podejmowania racjonalnych decyzji, planowania własnej drogi życiowej.
- Wzmacnianie poczucia własnej wartości oraz rozwój zainteresowań i uzdolnień.
- Kształcenie umiejętności składających się na postawę przedsiębiorczości, sukcesywne rozbudzanie kreatywności.
- Dostarczanie elementarnej wiedzy ekonomicznej.
- Kształtowanie umiejętności z zakresu komunikacji interpersonalnej, współpracy w zespole, planowania.
Cele szczegółowe
Po zakończonych zajęciach uczeń:
- potrafi analizować zmiany zachodzące na rynku pracy, w gospodarce, otoczeniu makro- i mikroekonomicznym,
- umie oszczędnie gospodarować własnymi zasobami finansowymi,
potrafi planować swoje wydatki, - trafnie rozpoznaje swoje predyspozycje, mocne i słabe strony,
- potrafi organizować działania, współpracować w grupie, podejmować decyzje,
zna urzędy i instytucje działające na terenie miasta, - potrafi zastosować wiadomości ekonomiczne,
- odczytuje, gromadzi i przedstawia w sposób czytelny dane w tabelach, na wykresach i diagramach,
- dokonuje obliczeń pieniężnych (łącznie z przeliczaniem walut),
- korzysta z różnych źródeł informacji,
- aktywnie rozwija swoje zainteresowania w zakresie ekonomii,
- z pomocą uczniów ZSE potrafi obsłużyć programy Insert.
Formy pracy:
- praca indywidualna,
- praca w grupach,
- praca w parach,
- pogadanka,
- wykład, pokaz,
- giełda pomysłów,
- kilkuminutowy referat,
- konkurs.
Procedury osiągania celów
Aby osiągnąć zaplanowane cele innowacji, zastosowano metody aktywizujące i techniki twórcze. Innowacja dała możliwość wprowadzenia działań nietypowych, niezwykle ciekawych dla uczniów. Pozwoliła uczestniczyć im w wielkiej przygodzie z ekonomią, spotkać się z uczniami i nauczycielami ZSE, którzy przekazywali im bogatą wiedzę ekonomiczną.
Przeprowadzono szereg zajęć praktycznych w pracowniach ekonomicznych ZSE, spotkania z przedstawicielami podmiotów działających na terenie Kalisza, jak np. Centrum Wsparcia Rzemiosła, Kształcenia Dualnego i Zawodowego.
Treści nauczania
- Gospodarstwo domowe – zarządzanie własnymi pieniędzmi.
- Najważniejsze zasady racjonalnego gospodarowania.
- Elementarne pojęcia ekonomiczne z zakresu gospodarki rynkowej.
- Krótka historia pieniądza i jego najważniejsze funkcje.
- Przedsiębiorca i przedsiębiorczość (małe firmy, potrzebne umiejętności, podstawy prawne, źródła informacji).
- Urzędy i instytucje współpracujące z przedsiębiorcą.
- Odkrywanie i rozwijanie indywidualnych kwalifikacji zawodowych, podejmowanie decyzji zawodowych.
- Działalność gospodarcza.
- Rynek pracy. Problem bezrobocia: przyczyny, skutki, sposoby rozwiązywania.
- Ubieganie się o pracę – list motywacyjny, życiorys zawodowy (CV), kwestionariusz osobowy, rozmowa kwalifikacyjna, cechy dobrego pracownika.
- Człowiek w gospodarce.
- Korzystanie z usług banku.
- Rodzaje walut, kursy walut.
- Inwestycje w domu.
- Podatki.
- Opłaty, rachunki.
- Zasady korespondencji.
- Analiza SWOT: pojęcie, zasady tworzenia analizy, funkcje.
- Obsługa programów Insert – sporządzanie dokumentacji magazynowej, księgowej.
Ewaluacja
Celem ewaluacji było ustalenie, w jakim stopniu uczniowie opanowali umiejętności opisane w szczegółowych celach programu. Na zakończenie innowacji zorganizowano konkurs, którego celem było wspieranie rozwoju ambitnych i wyróżniających się wiedzą ekonomiczną uczniów szkół podstawowych.
Przebieg innowacji
Pierwsze spotkania w Zespole Szkół Ekonomicznych obejmowały zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego. Prowadził je pedagog szkolny. Były one również okazją do zaprezentowania Zespołu Szkół Ekonomicznych pod kątem oferty edukacyjnej. Zostały przedstawione bieżące kierunki nauczania oraz planowane na nowy rok szkolny 2022/2023.
Dla uczestników innowacji zorganizowano warsztaty w Centrum Wsparcia Rzemiosła, Kształcenia Dualnego i Zawodowego w Kaliszu, podczas których młodzież zapoznała się ze specyfiką funkcjonowania CWRKDiZ, w jaki sposób Centrum działa na rynku lokalnym, jak ważne jest szkolnictwo zawodowe oraz w jakim zakresie CWRKDiZ współpracuje ze szkołami na terenie Kalisza i poza nim.
Kolejnym etapem były praktyczne zajęcia w pracowni ekonomicznej. Uczniowie ZSE wprowadzali młodszych kolegów w tajniki pracy w pakiecie programów Insert: Rewizor, Rachmistrz, Subiekt, Gratyfikant. Ponadto przeprowadzono zajęcia dotyczące elementarnych pojęć ekonomicznych. Młodzież obejrzała kilka filmów edukacyjnych, które Narodowy Bank Polski poleca jako pomoc dydaktyczną. Po każdym filmie omawiano jego treść i sprawdzano stopień przyswojenia materiału.
Poprzez metody aktywizujące uczniowie analizowali i starali się zrozumieć, w jakiej sytuacji jest obecnie polityka monetarna państwa oraz jak wygląda sytuacja gospodarcza Polski.
Wszystkie działania były okazją do poznania ZSE, jej uczniów, a także nawiązania bliższych znajomości i kontaktów. Była to również okazja do poznania zewnętrznych podmiotów współpracujących ze szkołą. Najważniejsze jednak jest to, że od września 2022 roku część młodzieży, która wzięła udział w innowacji, rozpocznie w naszej szkole naukę. Przeprowadzona innowacja okazała się dla młodych ludzi i dla nas początkiem naszej wspólnej edukacyjnej drogi i ciekawej przygody.
Joanna GAŁKOWSKA-WITASIAK, nauczyciel w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu
TEN ARTYKUŁ POWSTAŁ W RAMACH PROCEDURY AWANSU ZAWODOWEGO. WIĘCEJ CZYTAJ TUTAJ:
