Szkoła jest miejscem rozwijającym w dzieciach kreatywność i pasję tworzenia. Dziecko tworzy, rysując, malując, a także konstruując i pisząc. W świetlicy Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 3 w Gdyni organizowane są zajęcia między innymi o profilu plastycznym i artystycznym. Kreatywne puzzle, podwodny świat zamknięty w kartonowym akwarium czy oryginalna biżuteria z papieru to tylko przykładowe pomysły na przeprowadzenie ciekawych zajęć.
Kropki pełne małych i dużych talentów
W ponad 100 krajach obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Kropki (15 września). To dla uczniów i nauczycieli okazja do włączenia się w coraz popularniejsze święto kreatywności, odwagi i zabawy. W tym dniu placówki oświatowe oraz instytucje kulturalne organizują dla dzieci i młodzieży zajęcia, które mają pobudzać ich kreatywność, pomysłowość oraz zachęcać do tworzenia.
Prace plastyczne, ćwiczenia oraz zabawy, których motywem przewodnim jest kropka, wpływają nie tylko na rozwijanie ukrytego potencjału i wyobraźni dzieci, ale również uczą samodzielności i budują wiarę we własne siły. Każde dziecko posiada jakieś hobby oraz talent. Zadaniem nauczyciela jest dostrzec te zdolności i ukierunkować je we właściwy sposób. Niekiedy od pomysłu do jego realizacji prowadzi długa i kręta droga… W międzyczasie mogą pojawić się zniechęcenie i brak motywacji do dalszego działania.
Dobrym rozwiązaniem jest wykorzystanie na zajęciach plastycznych różnych materiałów i technik. Przy tworzeniu takiej pracy dziecko inspiruje się dowolnym motywem albo wymyśla zupełnie abstrakcyjne dzieła. Ciekawy efekt daje malowanie patyczkami higienicznymi. Z feerii kolorowych plamek wyłonić się może aleja kwitnących drzew owocowych, las w barwach jesieni czy gwieździste niebo latem.
Warto podkreślić, iż to młody twórca jest tu wizjonerem i konstruktorem, a rolą nauczyciela jest jedynie wspieranie dziecięcego myślenia poprzez zapewnienie odpowiedniej przestrzeni artystycznej.
Pomysłowe prace z papieru i nie tylko
Dobór odpowiednich form, poszukiwanie czegoś nowego – kreski, dynamiki, mieszania barw – dają nieograniczone możliwości tworzenia niepowtarzalnych prac. Szczególnie sprawdza się łączenie poszczególnych elementów układanki w jedną całość (kolaże). Stosowanie tej techniki artystycznej pozwala dziecku na formowanie kompozycji z różnych materiałów i tworzyw. Suszone liście, orzechowe łupiny, wstążki, stare gazety, a nawet papierki po cukierkach idealnie wkomponują się w taki kolaż. Ten rodzaj pracy nie wymaga od ucznia trzymania się ściśle ram, umiejętności rysowania dokładnych kształtów, może więc zachęcić do zabawy szczególnie te dzieci, których mocną stroną nie jest rysowanie czy kolorowanie.
Następną propozycją na niestandardowe zastosowanie papieru jest wykonanie z niego biżuterii i innych ozdób – wachlarzy czy opasek do włosów. W tym przypadku przydadzą się również takie materiały, jak kolorowe wstążki, włóczka, cekiny, pompony i muszelki. Różnorodność dostępnych surowców stwarza możliwość wykreowania nieskończonej ilości unikatowych przedmiotów. Radość z obdarowania nimi bliskiej osoby – mamy, siostry czy koleżanki z klasy – sprawia, że dziecko czuje się docenione i usatysfakcjonowane. Dobre słowa zawsze uskrzydlają. A kto wie – zabawa w tworzenie biżuterii może stać się pasją i sposobem na utrzymanie w życiu dorosłym.
Ciekawym pomysłem jest wykonanie trójwymiarowej pracy z ruchomymi elementami, na przykład miniaturowego miasta. Poznając drogę do szkoły, dziecko kreuje model osiedla, na którym mieszka, ale w bardziej fantazyjny sposób. Tutaj dobrze sprawdzą się brystol lub masa solna. Projektowanie przestrzennej pracy może wymagać współpracy z innymi dziećmi. Jest to zatem świetny sposób na wzmacnianie kompetencji kooperacji i integrację grupy. Wymyślne kształty budynków, czasem zupełnie oderwane od rzeczywistości, pozwalają przyjrzeć się okolicy z zupełnie innej perspektywy.
Sposobem na rozwijanie umiejętności pracy zespołowej jest także zachęcenie dzieci do wspólnego tworzenia plakatów tematycznych. Na przykład z okazji Dnia Piegów.
Komiksy i zakładki do książek
Promowanie czytelnictwa oraz kształtowanie nawyku korzystania z kultury jest ważnym elementem w wychowaniu dziecka. Potrzeba czasu zanim młody człowiek, rozpoczynający dopiero przygodę z edukacją, będzie mógł skupić uwagę na obszernych książkach. Z pomocą mogą przyjść komiksy. Wielu bohaterów współczesnych filmów, bajek i gier miało swój początek w komiksach. Wystarczy wspomnieć Asteriksa i Obeliksa, Kajka i Kokosza, Kaczora Donalda, Batmana czy Supermana.
Warto zachęcić dziecko, aby spróbowało napisać własną interpretację przeczytanych przez siebie historii, by stworzyło kontynuację przygód ulubionych bohaterów, dodało im nowe moce czy wymyśliło własne, funkcjonujące w nowym świecie. To jednoczesna nauka czytania i pisania.
Aby zachęcić podopiecznych do regularnego sięgania po książkę, proponuję zainspirować dziecko do stworzenia zakładki do książki. Najprostszym wyborem jest wersja papierowa. Taką zakładkę można zrobić na różne sposoby. Przygotowany wcześniej papier składa się w prostokąt albo w bardziej wymyślny sposób, stosując technikę origami. Potem zostaje już tylko ozdobienie. Bardzo ciekawie prezentują się zakładki narożne z motywem zwierzęcym. Papierowy krokodyl czy zając może być prawdziwą gratką nie tylko dla mola książkowego. To również oryginalny pomysł na prezent.
Kartki okolicznościowe – nie kupuj, zrób to sam!
Urodziny, Dzień Matki, walentynki, Boże Narodzenie czy Wielkanoc sprzyjają stymulowaniu kreatywności. Można przecież wykonać kartkę z życzeniami! Przy tworzeniu takiego rękodzieła warto stosować jednocześnie różne techniki rysunkowe i malarskie, kolaż, wydzieranki, wycinanki, formowanie ze sznurka – spektrum jest nieograniczone. Ciekawym zadaniem będzie wykonanie witraża papierowego jako przedniej strony kartki. Jest to o wiele trudniejsza technika wymagająca cierpliwości i staranności, ale z odpowiednim zapałem i pomocą nauczyciela efekt końcowy może zachwycić.
Jeżeli dziecko nie ma pomysłu, nauczyciel może przedstawić własne propozycje wykonania kartki. Czterolistna koniczynka z wyciętych serduszek, fale morskie z włóczki, girlandy kwiatowe, złota magnolia z papierków po czekoladkach… Warto podkreślić, że ważna jest zasada: nic się nie marnuje. Wszelkie pozostałe skrawki oraz rzeczy na pierwszy rzut oka niepotrzebne mogą kryć w sobie twórczy potencjał i zostać wykorzystane w innej kompozycji.
Skarby z kartonu
Z kartonu można wykonać wiele pięknych i użytecznych rzeczy. Wystarczy puścić wodze fantazji. Jednym z pomysłów jest wykonanie fotościanki do zdjęć. To ciekawy rekwizyt podczas imprez szkolnych czy klasowych. Przed rozpoczęciem pracy musi jednak powstać projekt zakładający, co ma taka plansza przedstawiać. Syrenka w towarzystwie złotej rybki czy para nowożeńców – każda fotościanka to osobna historia. Aby zrobić koronę czy rybie łuski syrenki, można wykorzystać złote folie po czekoladkach. Zebrane na plaży muszelki podkreślą charakter miejsca, jakim jest podwodny świat, a tło skomponowane przy użyciu farby naniesionej gąbką wprowadzi dynamikę. Zabawną formę nadadzą fotościance włosy wykonane z włóczki zawiniętej na kształt loków. Dodatek w postaci róż uformowanych z papieru toaletowego nie tylko pozwoli na niekonwencjonalne wykorzystanie tego materiału, lecz także wywoła wrażenie trójwymiarowości.
Innym pomysłem na wykorzystanie kartonu jest zbudowanie domku. W zależności od wielkości pudełka może powstać mniejszy lub większy budynek. Wszystko zależy od pomysłowości autora. Do realizacji dzieła jest okazja wykorzystać przeróżne materiały i techniki.
Podam przykład rustykalnego domku. Cegły wycięte z kartonu dobrze wkomponują się jako element ścian budynku i nadadzą mu charakter. Przyklejone po bokach gałązki ozdobione papierowymi kwiatami i listkami będą odwzorowywać wygląd wiosennych drzew. Natomiast ruchome okiennice i drzwi zaintrygują i spotęgują zaciekawienie samym wnętrzem domu. Jak w przypadku wspomnianych wcześniej fotościanek, wykonanie tego rodzaju pracy wymaga zaangażowania większej liczby osób. Rozdysponowanie zadań jest niezwykle istotne, by zachować spójność projektu i umożliwić wykazanie się wszystkim jego współtwórcom.
Karton jest zatem bardzo dobrym materiałem do pracy z dziećmi. Ma wiele zastosowań. Doskonale nada się również do zrobienia akwarium, laptopa czy przygotowania własnych puzzli lub pieczątek wielokrotnego użytku.
Inne kreatywne pomysły
Czasami potrzeba czegoś nowego. I tu z pomocą przychodzą takie materiały, jak stare deski czy kamyki. Przykładowo za pomocą farb dzieci zamieniają zwykłe szare kamienie w kolorowe owady. Każdy odmieniony kamyk będzie inny. Nie chodzi tu bowiem o staranne odwzorowywanie czyjejś pracy, ważna jest przede wszystkim dobra zabawa towarzysząca twórczemu procesowi.
Gromada niosek z kogutem na czele z papierowych wytłaczanek na jajka, pisanki z wydmuszek, telewizor z opakowania po kremie do twarzy – wszystkim tym na pozór niepotrzebnym już rzeczom można dać drugie życie.
Ważną rolę odgrywa tu nauczyciel. To on rozbudza ciekawość otaczającym światem, inspiruje, zachęca do podejmowania nowych działań, towarzyszy dziecku w podróży do świata wyobraźni.
Przytoczone wyżej przykłady to kilka inspiracji na pobudzenie kreatywności u najmłodszych. Świetlica szkolna jest kącikiem pomysłów, w którym nie obowiązują żadne limity, jedyne co ogranicza dziecko w procesie twórczym, to jego własna wyobraźnia. Zatem kreatywnie do dzieła!
Agata WITCZAK, nauczyciel biologii i wychowawca świetlicy w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 3 w Gdyni
Przyrodnicze inspiracje. Jak kreatywnie i twórczo pracować z dziećmi cz. 2
TEN ARTYKUŁ POWSTAŁ W RAMACH PROCEDURY AWANSU ZAWODOWEGO. WIĘCEJ CZYTAJ TUTAJ:
